Arkti̇k Bölgede Menfaat Çatışmaları

Arktik, Coğrafi olarak 66. Kuzey paraleli ile Kuzey Kutup noktası arasında yer alan 27 milyon kilometrekarelik alana verilen isimdir. Bölgenin yaklaşık 9 milyon kilometrekaresi karalardan oluşmaktadır.[1] Arktik alan içerisinde kara sınırı bulunan ülkeler; Rusya, ABD, Kanada, Norveç, Danimarka, İsveç, İzlanda ve Finlandiya’dır. Küresel ısınmayla birlikte bölgede meydana gelen coğrafi değişimler ve bu değişimlere bağlı olarak bölgenin zengin petrol, doğalgaz ve diğer maden yataklarının daha etkin araştırılabilmesi yeni bir mücadele alanı yaratmıştır. Zengin yeraltı kaynaklarının yanı sıra yeni ticaret yollarının oluşması, sahildar ülkelerin,(Rusya, ABD, Kanada, Norveç, Danimarka, İzlanda) bu olası güzergâhlar üzerinde hâkimiyet iştahlarını kabartmaktadır.

Özellikle sanayi devrimi sonrasında bu tür mücadelelere alışkın olsak da, bölgenin hukuki tanımının yapılmamış ve statüsünün belirlenmemiş olması bu egemenlik mücadelesinin artarak devam edeceğini göstermektedir.

Bu çalışma, değişen coğrafi koşullar itibariyle stratejik önemi gittikçe artan Arktik Bölge üzerindeki mücadelenin ardındaki sebepleri ve güncel durumu hakkında bilgi vermekle birlikte gelecekte olası etki alanlarını incelemektedir.

Diğer taraftan, bölge ülkelerinin uzlaşı sağlamak ve Arktik Alan’ ın doğal yapısının korunması ile alakalı 1996 yılında kurdukları Arktik Konseyi çalışma sistemi incelenecektir.